|
بهینه‌سازی مصرف انرژی و اعمال مدیریت مصرف برق در شرایط کنونی یکی از مهمترین مباحث مربوط به صنعت‌برق است که دیدگاههای مختلفی دراین زمینه مطرح شده است.
مدیریت مصرف برق شامل مجموعه‌ای از فعالیتهای بهم پیوسته بین صنعت برق و مشترکان آن است که به منظوربهینه‌سازی و منطقی‌کردن مصرف برق صورت می‌پذیرد تا بتوان با کارآیی بیشتر و هزینه‌کمتر به بهبود اقتصاد ملی یاری شود، بدین ترتیب هم عرضه کننده و هم مصرف کننده برق به سود بیشتری دست یافته و سطح رفاه جامعه افزایش خواهد یافت.
مدیریت مصرف برقبه دو صورت “مدیریت بار” و ”صرفه جویی در انرژی مصرفی قابل اعمال است.با توجه به اینکه در ایران در ساعات اولیه شب،وسایل روشنایی و لوازم الکتریکی خانگی نیز واردمدار می‌شوند؛ در حالی که اکثریت مصرف کنندگان دیگر هنوز در مدار هستند، لذا بارمصرفی به حداکثر مقدار خود می‌رسد (ساعات اوج مصرف) و مدیریت مصرف در جهت کاهش این قله بار و تعدیل آن باید برخی از مصارف را به ساعات دیگر شبانه روز انتقال دهد، ازطرف در طول شبانه‌روز باید با اعمال روش های مناسب و جلوگیری از اتلاف انرژی برق درجهت صرفه‌جویی در مصرف برق گام برداشت.
برای استفاده بهینه از انرژی الکتریکی،تدابیر زیر به عنوان راهکارهای اجرایی در بخش خانگی پیشنهاد می‌شود.
لزوم آموزش و آگاهسازی زنان در مدیریت مصرف برق
از آنجایی که مصرف انرژی الکتریکی در بخش خانگی بیش از 35 درصد ازکل مصرف انرژی برق کشور را به خود اختصاص داده است و در ساعات اوج بار شبکه این درصد از رقم مذکور بیشتر می‌شود، بنابراین ضروری است که کاربران و بهره‌برداران این بخش از انرژی درباره شیوه‌های درست بهره‌گیری از برق آموزش لازم را ببینند زیرابهره‌گیری از شیوه های درست مصرف انرژی در بخش خانگی می‌تواند حدود 40 درصد از مصرف انرژی خانگی و نیز حدود 30 درصد از اوج بار بخش خانگی به ویژه در فصل تابستان راکاهش دهد و آموزش بانوان و زنان خانه‌دار می‌تواند بیشترین تأثیر مثبت را در این فرآیند داشته باشد، بنابراین مدیریت مصرف برق خانگی و آموزش و پرورش بانوان درزمینه بهره‌برداری بهینه از برق اهمیت و جایگاه ویژه‌ای پیدا می‌کند.
در بخش خانگی دستگاه ها و تجهیزات برقی و نیروبر پرشمار و گوناگونی وجود دارد که شناخت روشهای درست بهره‌برداری از آنها می‌تواند همزمان هم به افزایش عمر مفید تجهیزات وهم به کاهش انرژی مصرفی آنها کمک کند. بدون تردید برای هر یک از این تجهیزات سفارشها و توصیه‌ها‌ی فراوان و گوناگونی قابل ارائه است که بسیاری از آنها با وجودسادگی بسیاری که دارند برای بهره‌برداران ناشناخته است.
همچنین آموزش بانوان به دلیل مسئولیت‌های گوناگونی که در سازمانهای همگانی و مؤسسات عمومی بر عهده دارند واز این طریق با گروهها و قشرهای گوناگون جامعه در تماس هستند، نیز جایگاه و اهمیت ویژه ای دارد و زنان و بانوان آموزش دیده می‌توانند درفرآیندهای بهینه‌سازی انرژی در سازمانهای همگانی نیز مؤثر باشند. نقش سومی که آموزش بانوان در زمینه بهینه‌سازی مصرف برق می‌تواند ایفا کند،آموزش و پرورش فرزندان آگاهی است که هر یک به نوبه خودمی‌توانند پس از دریافت آموزشهای شایسته از مادران خویش در فرصت ها و جایگاه های آینده زندگی شخصی و اجتماعی خود از آموزشهای دریافتی بهره‌گیری کرده و در زمینه بهینه‌سازی مصرف برق بگونه‌ای نهادینه و پایدار اهتمام کنند.
پیشنهاد‌هایی برای آموزش و آگاهسازی
برای آموزش زنان می‌توان از روشهای زیر استفاده کرد:
? برپاسازی و پر بارسازی پایگاههای اینترنتی در زمینه بهینه‌سازی مصرف برق به ویژه در بخش خانگی از طرف شرکت‌های برق منطقه‌ای، صدا وسیما و سایر سازمانهای مربوطه.
? برپایی و برگزاری همایشهای گوناگون آموزشی برای گروهها و تعرفه‌های گوناگون مصرف از جمله خانواده‌هاو تعرفه‌خانگی در شهرستانهای مختلف تابعه برق‌های منطقه‌ای.
? تولید، چاپ و نشربروشورهای گوناگون آموزشی با هدف گسترش فرهنگ بهره‌برداری درست از یکایک تجهیزات برقی.
? برگزاری دوره‌های گوناگون آموزشی و شرکت دادن برخی از بانوان دردوره‌های یاد شده در سطوح گوناگون.
? اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌های همگانی وشبکه سراسری در زمینه بهینه‌سازی مصرف برق به ویژه در بخش خانگی.
? چاپ و نشرپیامها و هشدارهای گوناگون در برخی از روزنامه‌ها و نشریات.
? پارچه نویسی ودیوارنویسی در برخی از اماکن پرتردد شهر و نیز مدارس در زمینه بهینه‌سازی مصرف برق
? برگزاری مسابقات حرفه‌ای در زمینه مدیریت مصرف برق خانگی و مشارکت دادن بانوان در مسابقات
? برگزاری دوره‌های آموزشی در کارگاهها و سازمانهای بزرگ ومشارکت دادن کارکنان سازمانها از جمله بانوان در فرآیند‌های آموزشی
? درج پیامهای مدیریت مصرف برق در قبوض آب و برق مشترکان خانگی
روشهای کلی
? حساس بودن به میزان مصرف برق درخانه: بدین معنی که ارقام موجود در قبض‌های برق را کنترل کرده و اهداف بلند مدت درجهت کاهش تدریجی مصرف برق تعیین شود.
? راهنمایی فرزندان: با عنوان اینکه درمصرف برق اسراف نکنند، چراغهای اضافی را خاموش کنند و از روشن کردن بیهوده وسایل برقی خودداری کنند.
? درخرید لوازم برقی میزان نیاز در نظر گرفته شود: بدین ترتیب از خرید وسایل بزرگ و پرمصرف خودداری شود. (توجه به میزان مصرف برق لوازم برقی که بر روی برچسب آنها نوشته شده است.(
?کاهش مصرف در ساعات اوج مصرف برق: این کار به معنای یاری کردن به صنعت برق در تأمین برق مطمئن و کاستن از میزانخاموشیها
? رسیدگی به تأسیسات ساختمان: هر شش ماه یک بار توسط اشخاص کاردان واطمینان از سالم بودن عایقها، مشعلها، پمپ‌ها، رله‌ها و مانند آن
? برنامه‌ریزی برای درس خواندن بچه ها و تشویق آنان به زود خوابیدن (حداقل ساعت 9 شب) و زود بیدارشدن برای مرور درس ها در صبح روز بعد( از طریق آموزش در خانه و مدارس(
? عدم استفاده از وسایل برقی پر مصرف در ساعات اوج بار: این وسایل شامل اتو، چرخ گوشت،آبمیوه‌گیری و مانند آن هستند.
نورپردازی مناسب در خانه
? استفاده حداکثر ازنور طبیعی، این کار از نظر علمی برسلامت روح و روان افراد خانواده می‌افزاید.
? استفاده از رنگ روشن در رنگ آمیزی دیوارها،سقف ،پنجره‌ها و درها (کمک به افزایشبازتاب نور(
? استفاده از مبل ها و پرده‌های با رنگ روشن به منظور افزایش بهره نوری
? نصب پرده های تاشو در مقابل پنجره ها برای ورود حداکثر نور خورشید به داخل اتاقها
? استفاده از سرامیک ویا موکت‌هایی به رنگ روشن جهت بازتاب مناسب نور
? تنظیم نور مناسب در ساعات اوج بار با حداقل چراغ روشن مورد لزوم
? استفاده از یک نور ملایم و تأکید بر بهره گیری از نور متمرکز (چراغ مطالعه ) درموارد نیاز
? خودداری از قطع و وصل غیر ضروری لامپهای رشته‌ای معمولی (این کارباعث کاهش عمر لامپها می‌شود.(
? تعویض لامپهای رشته‌ای هر 6 ماه یک بار قبل ازسوختن آنها (بدلیل کاهش نور آنها(
? تمیز کردن مرتب لامپها و برطرف کردن گرد وخاک موجود بر روی آنها برای افزایش شدت نور لامپها
? استفاده از لامپهای فلورسنت در راهروها، زیرزمین، حیاط، گاراژ و آشپزخانه
? جایگزینی لامپهای فلورسنت به جای لامپهای رشته‌ای و یا ترکیبی از این دو لامپ به جای استفاده از لامپهای رشته ای، به دلیل اینکه یک لامپ رشته‌ای 100وات حدود 2 برابر یک لامپ فلورسنت بلند (مهتابی) برق مصرف می‌کند.
? خاموش کردن لامپها در ساعات اوج مصرف
? خاموش کردن لامپها درفضاهایی که فاقد استفاده هستند.
? 90 درصد برق مصرفی در لامپهای رشته‌ای به گرماتبدیل می‌شود بنابراین استفاده از آنها در تابستان باعث افزایش دمای محیط شده ونیاز بیشتر به سیستم خنک‌کننده است.
? استفاده از یک لامپ معمولی با وات بیشتربه جای چند لامپ کم وات در محیط هایی که روشنایی بیشتر مورد نیاز است.
? تا آنجاکه امکان دارد هر لامپ با کلید مستقلی قطع و وصل شود، به ویژه در مورد لوسترهاحتماً از کلید دوپل استفاده شود تا در مواقع غیر ضروری برخی از لامپها را بتوان خاموش کرد.
? استفاده از چراغهای موضعی به جای افزایش لامپها در محلهای کاری که نور بیشتری نیاز دارند.
استفاده مناسب از یخچال و فریزر
? یخچال وفریزر تقریباً یک پنجم انرژی را در منزل مصرف می‌کنند و مصرف آنها تا حد زیادی به مقدار گرمایی که به داخل آنها نفوذ می کند، بستگی دارد، در این صورت باید با صرف انرژی بیشتر به برودت مورد نظر دست یافت.
? توجه به برچسب انرژی یخچال و فریزردر زمان خرید(در بسیاری از موارد می‌توان با هزینه یکسان یخچال و یا فریزری یافت که مصرف برق کمتری داشته باشد.)
? استفاده از یخچال و فریزر با توجه به نیاز افرادخانواده (انتخاب کوچکی و بزرگی آن با توجه به جمعیت خانواده)
? استفاده از تمام ظرفیت یخچال به این معنی که درهنگام پر بودن با باز و بسته کردن در آن هوای کمتریجابجا شده ودر نتیجه تلفات انرژی کمتر خواهد بود.
? خودداری از باز و بسته کردن بیهوده در یخچال
? اجتناب از قراردادن یخچال و فریزر در کنار لوازم گرم کننده نظیر بخاری، اجاق گاز، رادیاتور، شوفاژ، سماور برقی و مانند آن
? اجتناب ازقراردادن یخچال و فریزر در مجاورت دیوارها یا پنجره‌هایی که در معرض تابش مستقیم خورشید قرار دارند.
? به منظور هوا دهی بهتر در اطراف یخچال و فریزر باید فاصله مناسب از دیوارها و کف رعایت شود.
? استفاده از پایه های زیرین برای یخچال وفریزر برای افزایش طول عمر این وسایل.
? تمیز کردن موتور و مبدل حرارتی پشت یخچال و فریزر.
? برفک زدایی متناوب و تمیز کردن یخچال و فریزر هر ماه یک بارجهت افزایش طول عمر این وسایل و حفظ کیفیت مواد غذایی درون آنها (در اثر آب موجوددر مواد غذایی یا بخار هوا، در یخچال و فریزر برفک ایجاد می‌شود.)
? بررسی لاستیک دور در یخچال و فریزر و ترمیم آن در صورتی که بخوبی به بدنه متصل نباشد و یاخاصیت آهن ربایی آن از بین رفته باشد.
? تنظیم دمای درون یخچال و فریزر در حدمناسب،جهت نگهداری مواد غذایی، به وسیله اندازه‌گیری دمای یخچال و فریزر با استفادهاز دماسنج. (دمای مناسب در یخچال 4 تا 5 درجه سانتیگراد و در فریزر بین 12 تا 17درجه سانتیگراد است.)
? اطمینان از خاموش بودن لامپ یخچال و فریزر در هنگام بسته بودن در این وسایل
? مواد غذایی گرم را ابتدا سرد کرده و سپس در داخل یخچال قرار دهید.
? مواد غذایی را در فریزر دسته‌بندی کرده و آنها را در کیسه‌های فریزر قرار دهید که هوای اضافی داخل کیسه وجود نداشته باشد.
? پس از هر بارشستشوی داخل یخچال و فریزر برای یکنواخت شدن دمای داخل آنها، باید چند ساعت با دربسته کار کنید.
چگونگی استفاده از لوازم صوتی – تصویری و ماشین لباسشویی
? استفاده از وسایل صوتی و تصویری در صورت نیاز (در زمانهای غیر ضروری آنها را بطور کامل باید خاموش کرد.)
? استفاده از تلویزیونهای مناسب با وات مصرف کمتر
? اطمینان از خاموش بودن کامل لوازم صوتی و تصویری قبل ازخواب
? بکار گیری ماشین لباسشویی با ظرفیت کامل
?خرید ماشین لباسشویی با دوشیر ورودی آب گرم و آب سرد
? تنظیم ماشین لباسشویی در حداقل دمای مناسب و موردنیاز در هنگام شستشو جهت جلوگیری از مصرف بیش از حد برق و اتلاف آب گرم
? استفاده از تهویه طبیعی برای خشک کردن لباسها به جای استفاده از خشک کن ماشین لباسشویی پس از آخرین شستشو یا خارج کردن لباسها
? تمیز نگهداشتن فیلتر آب خروجی ماشین لباسشویی
? مجهز بودن ماشین لباسشویی به سیستم خودکار تعیین مقدار مناسب آب به ازای مقدار لباس در هنگام انتخاب و خرید
? استفاده از ماشین لباسشویی درزمانی که لباس کافی برای شستن وجود داشته باشد.
? استفاده از ماشین لباسشویی درروزهای تعطیل و ساعات اولیه صبح و عدم روشن کردن این وسایل در ساعات اوج مصرف برق
نحوه استفاده از لوازم سرمایشی و گرمایشی
? استفاده از دماسنج یا ترموستات برای نگهداری دمای محیط در حد مناسب (در زمستان درروز 20درجه و در شب 15 درجه سانتیگراد است.)
? ترموستات وسایل گرم‌کننده آب،بگونه‌ای تنظیم شود که دمای آب حدود 50 درجه سانتیگراد باشد.
? در صورتی که هوایاتاق در زمستان بیش از اندازه مورد نیاز گرم شود، به جای باز کردن در و .پنجره‌هاباید وسایل گرم کننده را خاموش کرد.
? با استفاده از ترموستات دمای هوای محیط (کار و زندگی) را در تابستان باید در حدود 26 درجه سانتیگراد کنترل شود و از کاستنبیش از حد آن جلوگیری کرد.
? استفاده از لباس مناسب هر فصل به جای استفاده بیشاز حد از وسایل سرمایشی و گرمایشی
? استفاده از یکی از وسایل خنک کننده نظیر: پنکه، کولر آبی یا کولر گازی متناسب با درجه حرارت و شرایط محیط برای خنک کردنمحیط
? استفاده از تهویه طبیعی در مکانهایی نظیر: حمام، دستشویی، آشپزخانه (بانصب پنجره‌های مناسب)
? استفاده از تهویه طبیعی در تابستان در تمامی فضاها (بااستفاده از پنجره‌ها)
? مسدود کردن درزها و شکافهای اطراف درها و پنجره‌ها بهمنظور کاهش اتلاف حرارتی
? استفاده از سایبان در اطراف پنجره‌ها برای جلوگیری ازتابش مستقیم اشعه خورشید به داخل ساختمان
? کاشتن درخت در محیط زندگی و استفادهاز گلدان و گیاهان خزنده در اطراف پنجره‌ها برای انجام تهویه طبیعی
? استفاده ازپنجره های دو جداره برای کاهش تلفات حرارتی و کاهش سر و صداهای ناهنجار از محیطبیرون (کاهش آلودگی صوتی)
? استفاده از کولرهای آبی برای مناطق معتدل و ازکولرهای گازی برای مناطق گرم و مرطوب
? سرویس منظم کولرها در فصل تابستان ورعایت عایق بندی کانالها، مسدود کردن درزهای اطراف آنها
? تناسب ظرفیت کولر بانیاز مصرف (استفاده از کولرهای با ظرفیت کمتر در ساختمانهای کوچک تر)
? نصبسایبان بر روی سقف کولر ها در پشت بام ها
? خودداری از روشن بودن مداومکولر
? اقدام به تعویض سالانه پوشالهای کولر
? کولرهای گازی از پر مصرف ترینوسایل خانگی هستند، لذا حتی الامکان باید در مواقع ضروری و در ساعات غیر اوج بارمورد استفاده قرار گیرند.
? نصب کندانسور کولرهای گازی در سایه برای جلوگیری ازاتلاف مقدار قابل توجهی انرژی
? نصب کولرهای گازی در مسیر باد برای کاهش فشار برکولر و افزایش بازدهی و کاهش مصرف انرژی
? استفاده از سرمایش موضعی، بدین معنیکه دریچه فضاهایی که مورد نیاز نیست، مسدود شود.
? بستن در اتاقها و محلهایی کهمورد استفاده قرار نمی‌گیرد
|
